Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te düzenlenen Kırgız- Türk İş Forumu’nda konuşan Kırgızistan Bakanlar Kurulu Lideri ve Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Adılbek Kasımaliyev, 2022-2025 yılları ortasında Türkiye’den Kırgızistan iktisadına 1 milyar 449 milyon dolar meblağında direkt yatırım yapıldığını bildirdi.
Bişkek’te Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen forum, Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Kırgızistan Bakanlar Kurulu Lideri Adılbek Kasımaliyev’in başkanlık ettiği Kırgızistan-Türkiye Hükümetlerarası Karma Ekonomik Kurulu (KEK) 12. Toplantısı kapsamında düzenlendi.
Kasımaliyev, forumda yaptığı konuşmada, Kırgız ve Türk halklarının kardeş olduğunu vurgulayarak, “Bizleri lisan, kültür ve manevi bağlar yakınlaştırıyor. Türk dostlarımız ve konuklarımız, İlah Dağı eteklerine güzel geldiniz.” dedi.
Türkiye, en çok yatırım yapan ülkelerin başında geliyor
Kasımaliyev, Türkiye’nin Kırgızistan’a en fazla yatırım yapan ülkeler ortasında yer aldığını belirterek, “2022-2025 yılları ortasında Türkiye’den Kırgızistan iktisadına 1 milyar 449 milyon dolar direkt yatırım geldi. İki ülke ortasındaki ticaret hacmi 2 milyar 300 milyon doları aştı.” diye konuştu.
Kırgızistan’da faaliyet gösteren Türk sermayeli şirket sayısının 3 bine yaklaştığını söyleyen Kasımaliyev, bu şirketlerin Kırgız vatandaşlarına istikrarlı istihdam sağladığını belirtti.
“Manas Üniversitesi, geleceğe yapılan bir yatırımdır”
Kasımaliyev, Kırgızistan-Türkiye bağlarının eğitim, bilim, kültür, tıp, toplumsal ve insani alanlarda da geliştiğine dikkat çekti.
Özellikle eğitim alanındaki işbirliğine farklı bir ehemmiyet verdiklerini söyleyen Kasımaliyev, “Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, bugün dünya çapında tanınan bir üniversite oldu. 30 yılda 14 bin 250 mezun verdi. Bu mezunlar, bugün 43 ülkede misyon yapıyor. Bu yalnızca bir yatırım değil, tıpkı vakitte geleceğe yapılan büyük bir katkıdır.” sözünü kullandı.
Kasımaliyev, Türkiye Maarif Vakfının kurduğu çağdaş okullar ile Yunus Emre Enstitüsünün faaliyetlerini, iki halkın entelektüel ve manevi işbirliğinin göstergesi olarak kıymetlendirdi.
Türk İşbirliği ve Uyum Ajansının (TİKA) ise eğitimden sıhhate, tarımdan altyapıya kadar pek çok alanda yüzlerce projeye imza attığını aktaran Kasımaliyev, bunun “işbirliğinin en başarılı modelini” oluşturduğunu kaydetti.
“Türkiye, stratejik kalkınma ortağımızdır”
Kırgızistan iktisadının istikrarlı formda büyümeye devam ettiğini söz eden Kasımaliyev, 2025 yılı prestijiyle gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 11 oranında arttığını ve bu yılın birinci 8 ayında ulusal bütçe gelirlerinin 1 trilyon somu aştığını bildirdi.
Kasımaliyev, elde edilen ekonomik muvaffakiyetin gerisinde iş dünyası için uygun ortamın sağlanması ve kapsamlı ıslahatların hayata geçirilmesinin yattığını belirterek, “İdari pürüzler azaltıldı, bürokrasi sadeleştirildi. Devlet hizmetleri dijitalleştirildi. Vergi ve gümrük sistemleri kolaylaştırıldı. Yatırımcıların türel müdafaasına öncelik verildi.” dedi.
Türkiye’nin stratejik kalkınma ortağı olduğunu vurgulayan Kasımaliyev, “Ülkemiz, hafif sanayi, tarım ve besin sürece, güç, ulaşım ve lojistik, turizm, madencilik, inşaat, bilgi teknolojileri ve dijital iktisat üzere alanlarda büyük bir potansiyele sahip. Bu alanlarda Türkiye ile ortak projelere hazırız.” diye konuştu.
Kasımaliyev, Kırgızistan’ın dijitalleşme, İslami finans, helal besin, siber güvenlik ve eğitim alanlarında da Türkiye ile işbirliğine açık olduğunu lisana getirerek, Türkiye’de eğitim gören yüzlerce Kırgız öğrencinin iki ülke ortasında güçlü birer bağ oluşturduğunu kaydetti.
Türkiye’nin iş insanlarını yatırıma davet eden Kasımaliyev, helal besinin yanı sıra turizm alanındaki kayak merkezlerine, yeni kentlerin kurulmasında, dijitalleşme alanlarındaki yatırımlara açık olduklarını kelamlarına ekledi.
“Geç kalmayın. Çin’in gerisinde kalmayalım”
Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Temir Sariyev de Türkiye’den gelen konuklara seslenerek, “Kardeşlerimiz, Kırgızistan’a güzel geldiniz. Burası cet toprakları. Biz kardeş halklarıyız. Biz çok memnunuz. Türkiye bizim için büyük ortak. Yollarımız sizlerle birdir.” dedi.
İki ülke cumhurbaşkanların ortasındaki ilgilerin sıcak olduğunu, birbirlerine itimat verdiklerini ve desteklediklerini belirten Sariyev, ortak iş yapmak için tüm şartların mevcut olduğuna işaret etti.
Sariyev, Kırgızistan’da tüm kesimlerde çok büyük değişimlerin yaşandığını belirterek, “2012 yılında ortak ticaret cirosunu 1 milyar dolarlık bir gaye koymuştuk. Bugün ortak ticaret hacmimiz için 5 milyar dolar maksat koyuyoruz. Gelecekte 10 milyar dolara ulaştırmamız gerekiyor. Geç kalmayın. Çin’in gerisinde kalmayalım. Bankacılık ve otelcilik alanında Türkiye önde. Biz yatırımcı arıyoruz.” diye konuştu.
“Türkiye, en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssü”
Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Yönetim ve İcra Kurulu Lideri Nail Olpak ise Türkiye ile Kırgızistan ortasında ortak işbirliği alanlarının ehemmiyetine vurgu yaptı.
Olpak, “Yeşil ve dijital dönüşüm hepimizin öncelikle gündem hususlardan birisi. Türkiye, Batı Avrupa ile Çin ortasında en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssü. 600 milyar doları aşan bir dış ticaret hacmine sahibiz. Bu hacmi dostlarımızla birlikte kullanmak istiyoruz. Kırgız dostlarımızı Türkiye’ye yatırım yapmaya davet etmek istiyorum.” dedi.
İş forumuna 40 Kırgız ve 30’a yakın Türk firmasından yaklaşık 200 teşebbüsçü katıldı.
